Haagse studenten bevragen Jan Peter Balkenende

Dit jaar geef ik voor het eerst het vak Integrated Reporting aan derdejaars Finance & Control studenten. In een Integrated Report legt een bedrijf niet alleen verantwoording af ten aanzien van financiële prestaties, maar wordt ook gekeken naar de waardecreatie ten aanzien van planeet en maatschappij.
 
Als afsluiting van het vak was ik samen met mijn collega docenten Egbert Willekes en Andre van der Wal en alle derdejaars studenten uitgenodigd in het Museon-Omniversum voor de allereerste One Planet Talk.
 
One Planet, als samenwerkingsverband tussen Museon en Omniversum, beoogt hét nieuwe landelijke impactcenter voor een duurzame toekomst te zijn. Ter ere van deze samenwerking werd deze zgn. One Planet Talk georganiseerd met niemand minder dan Jan Peter Balkenende.
 
In de setting van een college tour konden onze studenten vragen stellen. Deze blog geeft een samenvatting van deze sessie.
 

 
Onze voormalige minister president is tegenwoordig als professor Governance, Institutions and Internationalisation verbonden aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam. Daarnaast is hij extern adviseur bij EY.
 
Jan Peter’s dag kan niet meer stuk als hij hoort dat onze studenten al zo bezig zijn met duurzaamheidsrapportages en SDG’s (Sustainable Development Goals) Balkenende: “Dit is echt de toekomst! De SDG’s bieden ons een gemeenschappelijke taal. Ze verbinden mondiaal en zetten lokaal aan tot concrete actie”.
 
Student: Zijn we op de goede weg om de SDG’s te halen?
Balkenende: “Nee, we zijn niet goed op weg. Maar er is wel een begin. Want door de SDG’s (en door integrated reporting) wordt een ander type denken uitgedaagd. Een type denken dat meer betekenis geeft aan de grote vraagstukken van deze tijd zoals klimaat, grondstoffen schaarste en ongelijkheid. Een type denken dat inspireert en activeert. Om de SDG’s te halen is het cruciaal dat we elkaar scherp houden in wat er nou echt gerealiseerd wordt ten aanzien van planeet en maatschappij. Geen SDG-washing op papier dus. Dit ander type denken komt het liefst ook van binnenuit in plaats van voorschrijvende compliance van buitenaf.”
 
Student: Ziet u kernenergie als één van de oplossingen voor de energietransitie?
Balkenende: “Vroeger was kernenergie een zeer beladen onderwerp. Met name ten aanzien van veiligheid en afval. Nu wordt er nog steeds verschillend over gedacht. Er is verdeeldheid. Maar ik ben niet tegen kernenergie. Op de lange termijn denk ik zelfs dat kernenergie noodzakelijk zal zijn. Je zult kernenergie nodig hebben om de gehele energietransitie waar te kunnen maken.”
 
Student: Moet het F1 circuit in Zandvoort wel open blijven nu blijkt dat er meer fijnstoffen worden uitgestoten dan verwacht?
Balkenende: “Tja, ik kan niet ontkennen dat ik een F1 liefhebber ben. Ik kom graag op Zandvoort. F1 is ook een prachtig affiche voor heel Nederland met een fantastische sfeer en ik ben een groot voorstander van veel plezier. Dus nee, we gaan het circuit zeker niet sluiten. Maar we moeten wel nadenken over de mobiliteit van alles. Wellicht ook meer hybride constructies zoals de formule E”.
 
Student: Wat voor soort economie hebben we nodig om onder de 2 graden opwarming van de Aarde te blijven?
Balkenende: “Op het World Economic Forum (WEF) wordt al een tijd gesproken over ‘stakeholder capitalism’. Dus niet ‘shareholder capitalism’ waarin alleen het belang van de aandeelhouders gediend wordt. Nee, alle belanghebbenden doen er toe en daartoe moeten we veel meer denken aan de lange termijn. Lange termijn denken met een nieuwe balans tussen planet, people en profit. Het gaat om ‘the value of everything’. Helaas zitten we nog te veel vast in oude kaders. We zitten vast in het Angelsaksische economische systeem van korte termijn en winst denken waarin geld de enige maatstaf is. Het wordt tijd dat het Rijnlandse economische systeem superieur wordt.
 
Daarom is zo’n vak als integrated reporting ook zo belangrijk en cruciaal voor het debat over een duurzame toekomst. Met frameworks zoals GRI (Global Reporting Initiative) en IIRC (International Integrated Reporting Council) worden planetaire en maatschappelijke waarden meetbaar gemaakt. En dat zet weer aan tot concrete actie. What gets measured gets done”.
 

 
Student: Wie is aan zet de overheid of het bedrijfsleven als het gaat om duurzaamheid?
Balkenende: “Het huidige kabinet moet de SDG’s overal op nummer 1 zetten. Nummer 1 qua beleid, uitvoering en verantwoording. Deze bindende en krachtige agenda is hard nodig in een wereld die zo verdeeld is. Het bedrijfsleven heeft hier tevens een prachtige kans om de wereld te verbeteren als zij zich ook gaat richten op maatschappelijke en planetaire waarde”.
 
Als persoonlijke noot wil ik hier toevoegen dat wij, als consument, ook aan zet zijn. Graag verwijs ik in dit kader naar de oproep van Triodos Bank. Als je de wereld wilt veranderen kan dat op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door je euro anders te besteden. Koop groen. Koop eerlijk. Koop bij ondernemers die iets positiefs bijdragen aan de wereld. Volg je hart. Gebruik je hoofd. Verandering kun je kopen.
 
Student: Welke levensles wilt u meegeven aan onze generatie?
Balkenende: “Geniet van het leven, heb plezier, werk met passie en zorg dat je omgeven wordt door goede mensen. Dat is allemaal belangrijk. Maar het allerbelangrijkste is om jezelf de vraag te stellen wat jij kunt betekenen voor anderen. Zoals Mahatma Gandhi zei: “The best way to find yourself is to lose yourself in the service of others”.
 
Jan Peter Balkenende is een zeer bevlogen man die zich zeer actief inzet voor een duurzamere toekomst. Met zijn invloed creëert hij meer bewustzijn. En iedereen kan vanuit zijn eigen invloedssfeer wat doen om de wereld mooier te maken.
 
Tenslotte vond ik het in het kader van Reshaping Business Education (RBE) ook een heel mooie en passende sessie. Want RBE beoogt ook het andere type (economisch) denken meer integraal te verankeren in de curricula van het hoger beroepsonderwijs. Lets Change. You. Us. The world.